کفش مناسب کوهنوردی

چه کفشی مناسب کوهنوردی است؟

از بین لوازم و تجهیزات یک طبیعتگرد یا کوهنورد؛ کفش را به عنوان مهمترین تجهیز می‌توان برگزید. فارغ از انواع توضیحات بسیط در خصوص قلب دوم و اهمیت پا، باید به این نکته اشاره کرد که کفش مناسب توان شما برای پیمایش مسیر، اعم از یک مسیر شهری تا یک مسیر کوهنوردی، را حفظ می‌کند و مهمتر از آن اینکه مستقیم و غیر مستقیم حافظ سلامتی و جان شماست.
در فعالیت‌های کوهنوردی و یا طبیعتگردی که اغلب از پایگاه‌های امداد و مراکز درمانی دور هستیم حفظ توان پیمایش و پرهیز از حادثه بسیار مهم است. یک تاول دردناک می‌تواند شیرینی یک سفر را به کامتان تلخ کند و یا یک لیز خوردن و یا پیچیدگی مچ پا موجب آسیب جدی شود. یکی از وظایف کفش خوب، کم رنگ کردن اینگونه خطرات است.

دسته بندی‌های گوناگون کفش:

شرکت‌های تولید کننده کفش دسته‌ها و قابلیت‌های مختلفی برای کفش‌های خود در نظر می‌گیرند. برخی دسته‌ها که می‌تواند به تورها یا برنامه‌های کوهنوردی ما ارتباط داشته باشد:

•  walking و running
•  hiking و trekking
•  mountaineering

برای اینکه این کفش‌ها را بشناسیم بهتر آن است که شرحی برای فعالیت‌های مرتبط ارائه دهیم. ازآنجاییکه ارائه تعاریف جامع بسیار دشوار است، تعاریفی از فعالیت‌ها که مورد پذیرش بسیاریست و تطابق خوبی با فعالیت مورد نظر ما دارد را در ادامه بیان می‌کنیم.

• walking و running:

  دویدن و راه رفتن که در اینجا منظور در سطوح هموار، خیابان‌ها، سالن‌های ورزشی و مشابه آن‌هاست.

• hiking و trekking:

متداول است که این دو را در کنار یکدیگر به کار ببرند اما به واقع تفاوت‌هایی دارند.
هایکینگ فعالیتیست در فضای باز و طبیعت بر روی سطوح هموار که به hiking trails موسوم‌اند. منظور از سطح هموار آن است که مسیری برای پیاده‌روی طراحی شده است و بخش‌هایی از آن توسط انسان و بطور مصنوعی هموار شده است. به عنوان مثال “قسمت‌های آغازین” مسیر پای تله کابین توچال را در زمانی که با برف پوشیده نیست، می‌توان یک مسیر هایکینگ قلمداد کرد.
ترکینگ نیز مانند هایکینگ در طبیعت است اما مسیر پیمایش لزوماً هموار نشده است. مسیر پیمایش می‌تواند شیبدار یا بدون شیب و متاثر از عوارض زمین باشد. بسیاری از پاکوب‌ها و مالروهای کوهستانی و جنگلی در شرایط “بدون برف و یخ” را می‌توان مسیر ترکینگ قلمداد کرد. لازم به ذکر است که این تعریف کلی بوده و می‌توان ترکینگ را به انواع زیر شاخه‌های سبک و سنگین تقسیم کرد.

• کوهنوردی و کوهپیمایی:

هر چند تعریف جامع با مرز مشخص برای کوهنوردی و کوهپیمایی نمی‌توان ارائه داد اما تعاریف زیر مورد پذیرش بسیاریست و نظر ما را نیز می‌رساند.
کوهنوردی پیمایش مسیرهای کوهستانی سنگی و سنگلاخی و یا پوشیده از برف و یخ، پیمایش مسیرهای فنی در کوهستان و درگیر شدن با آن‌ها به کمک ابزارهای فنی را می‌تواند شامل شود.
کوهپیمایی را می‌توان “کوهنوردی سبک” قلمداد کرد و فعالیتی انگاشت که افراد کوه‌ها را بصورت پیاده و در حالت راه رفتن، بالا یا پایین می‌روند. البته همین فعالیت در ارتفاع‌های بالا ( 3000 متر به بالا به‌عنوان یک معیار برای ما) می‌توان “کوهنوردی” هم قلمداد کرد.
کوهپیمایی و ترکینگ‌های سنگین تر را می‌توان معادل قلمداد کرد.

ویژگی های فنی برای انتخاب بهترین کفش کوهنوردی

باید دقت کنیم که برای هر برنامه‌ی خاص کوهنوردی کفش مخصوص آن را تهیه کنیم، بعنوان مثال ما از کفش‌های کوهپیمایی نمی‌توانیم برای برنامه‌هایی یک روزه استفاده کنیم. در زیر با مهمترین نکاتی که در انتخاب کفش کوهنوردی باید مد نظر قرار گرفت آشنا می‌شویم.

استحکام کفش

هر لحظه ممکن است در مسیر صعود، تکه‌سنگی کوچک از بالا بلغزد و روی پای شما فرود آید؛ چه‌بسا به بروز آسیب‌هایی نیز منجر شود. با توجه به وجود خطرات این‌چنینی، برای ساخت انواع کفش‌ کوهنوردی از موادی استفاده می‌شود که مقاومت زیادی در برابر ضربه و فشار داشته باشد تا در صورت بروز چنین حوادثی، از جهت حفظ ایمنی پاهایتان آسوده‌خاطر باشید. طراحی برخی کفش‌های کوهنوردی به گونه‌ای است که در قسمت پنجه، لایه‌ای محافظ قرار داده شده. این لایه‌ی محافظ ایمنی کفش را دربرابر فشار و ضربه بیشتر می‌کند. درواقع سازندگان کفش‌های کوهنوردی برای تقویت ساختار کفش در قسمت پنجه از موادی مستحکم نظیر چرم طبیعی، چرم مصنوعی یا کامپوزیت استفاده می‌کنند که به رویه‌ی کفش استحکام بیشتری می‌بخشد.‌

جنس رویه کفش

عمدتا قیمت کفش‌های کوهنوردی نسبت به سایر کفش‌ها بیشتر است؛ به همین دلیل اگر کفشی که انتخاب می‌کنید، دوام زیادی دربرابر سایش و پوسیدگی نداشته نباشد، از لحاظ اقتصادی به‌صرفه نخواهد بود. در کنار این موضوع باید توجه داشت که محیط‌های کوهستانی دارای شرایط ویژه‌ی آب‌وهوایی و محیطی هستند که ممکن است بر افزایش سرعت پوسیدگی کفش تاثیر زیادی بگذارند. با توجه به تمامی این شرایط، سازندگان کفش‌های کوهنوردی برای ساخت رویه از موادی استفاده می‌کنند که دربرابر شرایط محیطی مختلف مقاوم باشد. علاوه بر ساختار رویه‌، این دسته کفش‌ها در قسمت‌هایی نظیر پنجه، پاشنه یا قسمت‌های کناری به وسیله موادی نظیر چرم مصنوعی، چرم طبیعی، پلی‌اورتان یا لاستیک تقویت می‌شوند.‌

ضدآب بودن کفش 

شاید تاکنون از افراد زیادی شنیده باشید که در ابتدای بیان ویژگی‌های یک کفش‌ کوهنوردی، به Gore-Tex بودن آن اشاره می‌کنند. Gore-Tex در واقع نام یک تکنولوژی پیشرفته در ساخت پارچه است که مزیت‌هایی برای آن ایجاد می‌کند. هنگام استفاده از کفش‌های کوهنوردی، فرقی نمی‌کند که صعود زمستانه دارید یا کفش خود را در سایر فصول سال استفاده می‌کنید؛ قابلیت ضدآب بودن در کفش شما از میزان اهمیت زیادی برخوردار است تا تحت هر شرایط آب‌وهوایی و با بارش‌های فصلی، بخش داخلی کفش همچنان خشک باقی بماند. وجود تکنولوژی‌هایی نظیر Gore-Tex در ساخت انواع کفش علاوه بر ایجاد هواخوری، تضمین‌کننده‌ی مقاومت کوهنوردی در برابر نفوذ آب خواهد بود.

لایه‌ی میانی کفش

لایه‌ی میانی مناسب در کفش کوهنوردی برای کسانی که از این کفش‌ها استفاده می‌کنند، دو مزیت به دنبال دارد. اگر در ساخت لایه‌ی میانی کفشی که استفاده می‌کنید، موادی مناسب نظیر EVA به کار رفته باشد، فشاری که از ضربات واردشده به سطح زمین به پای شما برمی‌گردد تا حد بسیار زیادی کم می‌شود. این مسئله باعث می‌شود در زمان ورزش کمتر احساس خستگی کنید و درعین‌حال به واسطه‌ی ساختار منعطف کفش، کنترل بهتری روی حرکات خود داشته باشید. همچنین داشتن لایه‌ی میانی ضخیم باعث می‌شود گرمای کمتری از طریق کف کفش هدر برود و در نهایت بتوانید از پای خود به‌خوبی در برابر سرما حفاظت کنید.‌

تهویه هوا

از دیگر عوامل می‌توان به ویژگی تهویه هوا نیز اشاره کرد. کفش باید با کمک این ویژگی، هوا را به درون و بیرون خود هدایت کند. این عامل باعث می‌شود تا در استفاده‌های طولانی، پا عرق نکند و حرارت اضافی در کفش ایجاد نشود.

وزن کفش

بیشتر کفش‌های مناسب کوهنوردی وزنی بالاتر از ۳۰۰ گرم دارند. درواقع مجموعه موادی که جهت افزایش کیفیت در ساخت این دسته کفش‌ها به کار می‌رود، وزن بیشتری به آن‌ها می‌دهد. در انتخاب کفش‌ کوهنوردی، باید توجه داشته باشید که کفش شما وزن بسیار زیادی نداشته باشد. مقدار انرژی مورد نیاز برای گام برداشتن با کفش‌های سنگین بسیار بیشتر از کفش‌هایی است که وزن کمتری دارند. با توجه به این که در کوهنوردی، حفظ انرژی برای ادامه‌ی پیمایش مسیر اهمیت دارد، کفشی انتخاب ‌کنید که وزنی متناسب داشته باشد تا با استفاده از آن به مصرف بیش از حد انرژی نیاز نداشته باشید. البته دقت کنید که کفش‌های کوهنوردی مناسب ارتفاعات بالاتر یا بوت‌های کوهنوردی ممکن است وزنی بیشتر از ۵۰۰ گرم داشته باشند که به دلیل ضخیم‌تر بودن لایه‌ی میانی آن‌هاست تا به ایمنی بیشتر و گرم ماندن پا کمک کند.